نوسانات قیمتی نفت و رشد پایدار اقتصادی: مطالعه ی موردی ایران و ژاپن

دستیابی به رشد پایدار اقتصادی همراه با تثبیت نوسانات آن، یکی از اهداف اصلی سیاست­گذاران اقتصادی در جوامع مختلف محسوب می­شود. اهمیت این مسأله در کشورهای مرتبط با بازارهای جهانی نفت، به­دلیل تغییرات و تحولات مستمر قیمت نفت که به­عنوان شوک تعبیر می­شوند، برجسته­تر است. منتفع و متضرر شدن کشورها از شوک­های آتی قیمتی نفت به­واسطه­ی ماهیت تصادفی شوک­ها امری کاملاً تصادفی است، در حالی که نوسانات قیمتی نفت اقتصاد هر دو گروه از کشورهای واردکننده و صادرکننده­ی نفت را دچـار بی­ثباتی می­کند. در این مطالعه ابتدا نوسانات قیمتی در بازارهای جهانی نفت با استفاده از مدل­ egarch طی دوره­ی زمانی 1q.1986- 1q.2011 مدل­سازی و سپس با استفاده از مدل­های چرخشی مارکف، تأثیر نوسانات قیمتی نفت بر فرآیند رشد پایدار اقتصادی دو کشور ایران و ژاپن بررسی و مقایسه شده است.     مدل­سازی نوسانات قیمت نفت نشان داد که شوک­های قیمتی نفت به­صورت نامتقارن در شکل­گیری نوسانات قیمتی نفت نقش­ دارند. براساس مدل­های چرخشی مارکف نیز نوسانات قیمتی نفت تحت یک الگوی سه رژیمی رشد اقتصادی درکشور ایران را بیشتر از ژاپن کاهش می­دهد، به­طوری­که نوسانات قیمتی نفت یکی از علل رشد اقتصادی پایین در ایران است و با وجود نوسانات قیمتی نفت دستیابی برای رشد پایدار اقتصادی برای اقتصاد ایران بسیار مشکل است. در مقابل نوسانات قیمتی نفت صرفاً مانع از دستیابی اقتصاد ژاپن به وضعیت رشد اقتصادی بالا می­شود و اقتصاد ژاپن با وجود نوسانات قیمتی نفت قادر است فرآیند رشد پایدار اقتصادی را تا مرحله­ی وضعیت رشد اقتصادی متوسط پیش ببرد، به­طوری­که احتمال چرخش از این وضعیت به وضعیت رشد اقتصادی پایین نیز بسیار ناچیز است.